عبور از نگاه صفر و صدی: راهکار چمران برای بحران نظارت ساختمانی
صنعت ساختمان تهران، به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین و پویاترین حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی پایتخت، بار دیگر در یک نقطه عطف حساس قرار گرفته است. حواشی اخیر پیرامون شیوه ارجاع نظارت ساختمانی توسط سازمان نظام‌مهندسی، بحث‌های دامنه‌داری را میان متخصصان، مدیران شهری و شهروندان برانگیخته است. در این میان، مهدی چمران، رئیس باسابقه شورای اسلامی شهر تهران، با ورود به این بحث، بر ضرورت اتخاذ یک رویکرد منطقی و متعادل تأکید کرده و نسبت به افتادن در دام نگاه‌های افراطی "صفر و صدی" هشدار داده است. به باور او، کلید حل این معضل نه در حذف کامل سیستم موجود و نه در تأیید بی‌چون‌وچرای آن، بلکه در یافتن یک راهکار بینابینی و کارآمد نهفته است.
کالبدشکافی یک سیستم؛ قوت‌ها در کنار ضعف‌ها
سیستم فعلی ارجاع کار نظارت که توسط سازمان نظام‌مهندسی اجرا می‌شود، با هدف توزیع عادلانه کار بین مهندسان ناظر و جلوگیری از شکل‌گیری روابط ناسالم میان کارفرما و ناظر طراحی شده است. این سیستم در تئوری تلاش می‌کند تا با حذف انتخاب مستقیم ناظر توسط مالک، از احتمال تبانی برای نادیده گرفتن استانداردها و مقررات ملی ساختمان جلوگیری کند. با این حال، به گفته رئیس شورای شهر تهران، این سیستم در عمل با چالش‌های جدی مواجه است. چمران در این باره می‌گوید: "اینکه یک سیستم را کاملاً رد یا صددرصد تأیید کنیم، رویکرد درستی نیست. باید از این نگاه عبور کرده و به دنبال یک راهکار بینابینی باشیم."
منتقدان معتقدند که ارجاع کار به صورت سیستمی، گاهی منجر به کاهش احساس مسئولیت‌پذیری در ناظران می‌شود، زیرا آن‌ها خود را پاسخگوی یک سیستم می‌دانند تا مالک یا بهره‌بردار نهایی. از سوی دیگر، ممکن است در پروژه‌های پیچیده و تخصصی، مهندس ناظری انتخاب شود که تخصص یا تجربه کافی در آن حوزه خاص را ندارد. این موارد، در کنار بوروکراسی اداری، می‌تواند به کاهش کیفیت ساخت‌وساز و افزایش زمان‌بندی پروژه‌ها منجر شود.
راه‌حل: گفت‌وگو به‌جای صدور بخش‌نامه
مهدی چمران با تکیه بر تجربه چندین دهه فعالیت در مدیریت شهری، به‌درستی اشاره می‌کند که چنین مسائل پیچیده‌ای را نمی‌توان با راه‌حل‌های ساده و دستوری مانند صدور یک بخش‌نامه حل‌وفصل کرد. او تصریح می‌کند که کلید حل این مشکل، در گرو "گفت‌وگو و تعامل مستقیم با سازمان نظام‌مهندسی و سایر دست‌اندرکاران صنعت ساختمان" است. این رویکرد تعاملی، به تمام ذی‌نفعان اصلی یعنی شهرداری، شورای شهر، سازمان نظام‌مهندسی، انبوه‌سازان و حتی نمایندگان مالکان اجازه می‌دهد تا دغدغه‌ها و پیشنهادات خود را مطرح کنند.
رئیس شورای شهر با یادآوری تجربیات موفق گذشته می‌افزاید: "چند سال پیش نیز با چالش مشابهی روبرو بودیم که با همین رویکرد تعاملی توانستیم آن را به نتیجه برسانیم." این خاطره تاریخی نشان می‌دهد که بن‌بست‌های مدیریتی در حوزه ساخت‌وساز، پیش از این نیز از طریق مفاهمه و تشکیل کارگروه‌های مشترک شکسته شده‌اند و این مسیر، یک مسیر آزموده‌شده و قابل اتکاست.
به‌سوی مدلی کارآمدتر: هدف مشترک
هدف نهایی از بازنگری در سیستم ارجاع نظارت، صرفاً تغییر یک فرآیند اداری نیست؛ بلکه ارتقای کیفیت ساخت‌وساز، تضمین ایمنی شهروندان و افزایش عمر مفید ساختمان‌هاست. چمران ضمن اعلام آمادگی کامل شورای شهر و شهرداری برای برگزاری نشستی مشترک، تأکید می‌کند: "هدف ما این است که با استفاده از تجربیاتی که در این سال‌ها کسب کرده‌ایم، به مدلی کارآمدتر برسیم."
یک مدل کارآمد می‌تواند ترکیبی هوشمندانه از هر دو رویکرد باشد؛ برای مثال، سیستمی که در آن مالک از میان یک فهرست محدود از مهندسان ناظر تأییدصلاحیت‌شده و متخصص در آن حوزه، فرد موردنظر خود را انتخاب کند. چنین مدلی هم حق انتخاب مالک را محترم می‌شمارد و هم از طریق سازوکارهای نظارتی بالادستی، از افت کیفیت جلوگیری می‌کند. چمران واقع‌بینانه می‌پذیرد که "هر تصمیمی مزایا و معایب خود را خواهد داشت، اما مهم این است که با هم‌فکری، نقاط ضعف را به حداقل برسانیم و کیفیت ساخت‌وساز را بالا ببریم."
نقش حیاتی کنترل کیفیت و جایگاه شرکت‌های تخصصی
در قلب تمام این بحث‌ها، یک حقیقت انکارناپذیر وجود دارد: کیفیت یک ساختمان تنها به نظارت دقیق محدود نمی‌شود، بلکه به کیفیت مصالح و اجرای صحیح فرآیندهای فنی نیز وابسته است. حتی بهترین و متعهدترین مهندس ناظر نیز بدون دسترسی به نتایج آزمایش‌های دقیق و علمی بر روی بتن، خاک و میلگرد، نمی‌تواند از استحکام و ایمنی سازه اطمینان حاصل کند. اینجاست که نقش شرکت‌های تخصصی در زمینه خدمات فنی و آزمایشگاهی برجسته می‌شود.
در این میان، شرکت آزمابتن به‌عنوان یکی از پیشگامان و معتبرترین مجموعه‌ها در ارائه خدمات آزمایشگاهی صنعت ساختمان، نقشی کلیدی در تحقق اهداف والای مدیران شهری و متخصصان دلسوز ایفا می‌کند. این شرکت با بهره‌گیری از تیمی مجرب و تجهیزات پیشرفته، خدمات جامعی از جمله آزمایش‌های تخصصی بتن، خاک، جوش و میلگرد را ارائه می‌دهد. تعهد به استانداردهای ملی و بین‌المللی و ارائه نتایج دقیق و قابل اتکا، آزمابتن را به بازویی قدرتمند برای مهندسان ناظر و تضمین‌کننده کیفیت برای کارفرمایان تبدیل کرده است. در حقیقت، تحقق دیدگاه مهندس چمران برای ساخت‌وسازی باکیفیت، بدون حضور فعال و مسئولانه مجموعه‌هایی مانند آزمابتن که با دقت علمی و تخصص فنی، سلامت شریان‌های یک سازه را کنترل می‌کنند، امکان‌پذیر نخواهد بود. این شرکت‌ها حلقه مفقوده‌ای هستند که بحث‌های مدیریتی را به نتایج ملموس و ایمن در کالبد شهر متصل می‌کنند.
بدون دیدگاه